Mediteren op de ademhaling

De adem volgen
Volg de adem vanaf het punt waar de adem de neus binnenkomt. Volg de adem tot in de onderbuik. Volg de adem vervolgens weer naar de neus waar de adem het lichaam verlaat. Op deze manier is er één object van meditatie, terwijl je tegelijkertijd niet gefixeerd bent op een stilstaand punt. Dat moet je altijd voorkomen omdat fixatie de geest vernauwt. Wanneer je gefixeerd bent op een punt, wordt hetgeen er omheen ligt uitgesloten. Door de op en neer gaande beweging van de adem zal je begrip omtrent de ware aard van dingen toenemen. Het komen en gaan van fenomenen (dingen, verschijningsvormen) dringt dieper tot je door. Verstandelijk weten we dat allemaal wel, maar zonder de juiste training blijft het vaak een zaak van het hoofd zonder dat het hart geraakt wordt. Door het opkomen en vergaan van dingen te zien, ontstaat er een begrip van de ware aard van dingen; pas als je die leegte van dingen inziet, kun je dingen loslaten. Wanneer je het werkelijk ziet, hoef je er geen moeite meer voor te doen om dingen los te laten; dat gebeurt vanzelf, op een natuurlijke manier. Op den duur zie je jezelf niet meer als een apart en op zichzelf bestaand individu, maar raak je 'geïntegreerd in een dynamisch geheel'. Je ziet jezelf dan meer als een onderdeel van een dynamisch proces waarin jezelf net zo dynamisch bent als al het overige in het leven. Misschien klinkt het vreemd of gek als ik zeg: "Het ik moet sterven", maar dat sterven van dat ik of ego is de belangrijkste stap om een volmaakt gelukkig mens te zijn.

Passief zijn
De geest dient passief te zijn. Er is niet een persoon die ademt, ook niet een persoon die er een bepaalde techniek op na houdt door iets te manipuleren. Dit is geen techniek of manipulatie, maar een methode. Het gaat om 'de manier van', weet je nog? Het is de manier van niet-dwang, van 'geen-begeerte'. Het is de bedoeling dat het ademen zich op een volkomen natuurlijke manier voltrekt. Dit bereik je door alle ideeën van 'ik' te verlaten en jezelf niet te identificeren met een handeling. Wees uitsluitend een passieve toeschouwer, niet een persoon die de ademhaling uitvoert. Het gaat er vooral om dat je 'de manier' gaat begrijpen, de manier van 'geen-begeerte' of 'zonder-begeerte zijn'.

Niet benoemen
Het zogenoemde 'labelen', het benoemen van constateringen moet worden vermeden, in tegenstelling tot wat vaak wordt onderwezen. Het gaat erom om te zien en te weten zonder daarbij gedachteprocessen op gang te brengen. Wanneer je naar een helder blauwe lucht kijkt, dan weet je dat de lucht helder blauw is. Het gaat om het direct zien, en niet om zien én denken of weten én labelen. Wanneer er onverwacht een kind oversteekt, dan is het van belang dat je remt en niet dat je denkt 'er steekt een kind over'. De handeling is dan spontaan en ontstaat dan niet vanuit een vooropgezet plan dat in het hoofd bekokstoofd wordt. Spontane handelingen komen niet uit het hoofd, maar uit het hart. Dit is wat we in het boeddhisme 'de ongeconditioneerde geest' noemen. Dit ongeconditioneerde is het doel in het leven, het is het Nibbana, een toestand waar geen komen en gaan van dingen is, dus ook geen lijden. Omdat we moeten leren om vanuit het hart te handelen, is het zo belangrijk dat we het benoemen van dingen juist achterwege laten.

Het ritme zien
Op den duur zie je een verschil van ritme in de ademhaling. Wanneer je kort of lang in- of uitademt, dan weet je dat. Hiermee wordt een basis gelegd om dingen en gebeurtenissen in het algemeen duidelijk te kunnen zien en te kunnen onderscheiden.

Het dagelijks leven
De meditatie dient in het dagelijks leven voortgezet te worden door er bijvoorbeeld goed op te letten hoe je waarneemt: passief, zonder begeerte, zonder dat er een persoon achter de handeling schuilt, zonder zelfidentificatie. De 'manier van' is van doorslaggevende aard voor het bereiken van verlichting. Iemand die op deze manier mediteert zal een radicale verandering ondergaan, want op deze manier zal het licht van inzicht gaan schijnen, zonder dat er iemand is die zegt: "Het is zus, het is zo."