Vroeger (lees: nog niet zo lang geleden) was ik een genie in piekeren. Af en toe kan ik er nog steeds wel wat van. Vooral op de momenten dat ik niet lekker in me vel zit krijgt het piekeren de kans om zijn slag te slaan. Maar inmiddels is mijn perspectief op piekeren veranderd (mede dankzij het artikel in ‘Flow’: piekerstop) en heb ik verschillende tools ingezet om het piekeren te beperken.
Want zeg nou eerlijk, word je er ook niet een beetje moe van? Het eindeloze gepieker over wat als, en als dan. Dat malende hoofd, die oneindige gedachtestroom en dat eindeloos herkauwen van zorgen. Herken je dit bij jezelf? Voor alle duidelijkheid, je bent aan het piekeren als negatieve gedachten steeds in een kringetje ronddraaien, zonder dat je ze kunt stoppen en zonder dat ze tot een oplossing leiden. Het probleem wordt dus niet opgelost en je blijft er over piekeren. Daarmee onderscheidt het zich van gewoon nadenken, waarbij je gerichte stappen zet en actief naar een oplossing toe werkt.
Het liefst zou ik natuurlijk controle willen hebben over mijn denken, maar we weten allemaal dat dit niet mogelijk is. Je bent je denken niet en je kan geen controle hebben op iets wat je niet hebt. Dit wil overigens niet zeggen dat je geen invloed kunt uitoefenen op je denken. Je kunt je gedachten de juiste richting in sturen en het piekeren hierdoor beperken. Ik deel daarom graag deze 5 tips met jullie.
Tip 1: Piekeren levert niets op
We hebben vaak de illusie dat piekeren iets oplevert. Dat het je zogenaamde controle geeft over je toekomst. Want dat moet toch wel als je alle mogelijke scenario’s heb uitgedacht van wat er zou kunnen gebeuren. Daarnaast wordt piekeren ook vaak ingezet om ergens onderuit te komen. Je weet bijvoorbeeld wat je moet doen om iets op te lossen maar je durft het niet aan. Je voelt angst. En in plaats van daad bij woord te voegen slaat je denken om in piekeren. Dit noemen ze vaak de 'doemdenkers'. De reden waarom mensen doemdenken komt vaak uit de overtuiging dat als je piekert over wat er allemaal mis kan gaan de klap minder hard aan komt. Je bent er immers op ‘voorbereid’. Uit een serie onderzoeken is echter gebleken dat je juist slechter voelt ongeacht of het gevolg van je actie nu positief of negatief was. Het effect van je ‘voorbereiden’ door te piekeren op het ergste is dus nog negatiever. Want je voelt je vooraf slechter en achteraf heb je geen profijt van je negatieve gepieker. Met anderen woorden: dat piekeren je iets op levert is een illusie. Uiteindelijke heb je er vrij weinig aan en het haalt je uit je natuurlijke ‘flow’. Als je dit toegeeft, heb je de eerste stap naar verandering gezet.
Tip 2: Het piekerkwartier
Piekeren kun je de gehele dag door doen. Om dit te voorkomen kun je met jezelf een afspraak maken dat je jezelf per dag 2 x 15 minuten geeft om te piekeren. Het zogenaamde piekerkwartier. Als je gedurende de dag opmerkt dat je last hebt van piekergedachten dan probeer je deze negatieve gedachten te stoppen en uit te stellen tot het piekerkwartier. Je zegt als het ware tegen jezelf: ‘Nu even niet, om 19:00 uur heb ik tijd’. Kies je piekermoment niet voor het slapen, dan is het tijd om te ontspannen. Vervolgens kun je deze piekerkwartieren langzaam afbouwen. Zo maak je structuur in je zorgen en hoef je niet de hele dag op ongelegen momenten te gaan piekeren.
Tip 3: Maak het piekeren zo onaantrekkelijk mogelijk
Je zult vaak merken dat je op het moment van piekeren lekker in een stoel zit of in je bed ligt. Spreek met jezelf af dat je voortaan alleen piekert op een rechte stoel aan tafel. Je lichaam blijft hierdoor een in alerte staat waardoor je wellicht sneller geneigd ben om te stoppen met piekeren en iets anders te ondernemen. Het vergt een beetje zelfdiscipline maar ook zelfdiscipline kun je leren.
Tip 4: Doorbreek het piekeren
Wat zijn de dingen in je leven die je aan het lachen maken en je in een korte tijd veel plezier geven? Bij mij is dat bijvoorbeeld het luisteren naar muziek, dansen en met de honden wandelen. Het werkt bij mij super goed om het piekeren te doorbreken door één van deze activiteiten in te zetten. Soms gaat het moeizaam, vooral als ik ver in de negatieve spiraal zit, maar werkt om dan te doen alsof ik er zin in heb. Binnen een paar seconden stopt het piekeren en krijg ik weer energie om iets anders te ondernemen. Sporten, grappige YouTube filmpjes bekijken, lezen, een vriendin op bellen (en niet over het onderwerp van gepieker praten) of even winkelen kan natuurlijk ook werken. Als je maar bepaalt wat voor jou ‘leuk’ is om te doen.
Tip 5: Richt je aandacht op het nu
Je piekerverstand is altijd bezig met het verleden of de toekomst. Het bevindt zich nooit in het nu, terwijl aandacht voor het nu juist de manier is om de cirkel te doorbreken. In het nu is er namelijk niets om over te piekeren. Stel dat ik merk dat ik aan het piekeren ben tijdens het koken dan richt ik gelijk mijn aandacht op het koken. Ik zit dan in het moment en focus me alleen op de handelingen die ik verricht tijdens het koken.
Als je met deze tips aan de slag gaat dan weet ik zeker dat het je piekeren beïnvloedt dan wel vermindert. Ik wil er wel bij zeggen dat je niet te streng moet zijn voor jezelf. Als je jezelf gaat verbieden om te piekeren dan verhoog je de kans dat je het gaat doen. Dat waar je je aandacht op richt groeit, en dat wil je in dit geval juist niet. Het enige wat je hoeft te doen is jezelf betrappen op het piekeren en dan één van deze tips inzetten. Lukt het je niet de eerste keer, probeer je het dan gewoon de volgende keer!
